Mercede Di Niro
Mercede Di Niro
Mercede Di Niro
Angiolina Mastronardi
Angiolina Mastronardi
Maria Nicola Mastronardi
Le ndòcce
Domenico Meo
CULTURA POPOLARE
La mamma
La màmma é la fémməna ch’ógnìunə də nìuuə a crəìatə
e sàimə chə éssa culləghìatə,
e da quàndə nasciàimə a quàndə cə muróimə
é chélla ch'éma amèa sèmbrə pə próimə.
Ógni mamma tòjjə nu chéurə talmèndə grùossə
ch’a rə figljə j’arpónnə purə n’ùossə:
chéštə tə fa capójjə
ca la mamma pə nu figliə pò murójjə.
Pə dì mamma ja japrójjə la vócca ddu vòldə,
pə ognìunə éssa valə cchjù də nu marə də sòldə.
Ssə ìunə də nìuuə nnə šta vùonə
déndr’a éssa sémbra ca spara nu tùonə;
e ssə šté déndrə a nu lìettə
purə a éssa jə fa malə ru pìettə,
pəcché ci šta l’améurə matèrnə
ch'ognìunə cunsèrva nn’tèrnə.
Pə fa cundènda na mamma s'ara èssə bbónə figliə e fatiatìurə
sənnò la mittə də spallə arru mìurə.
Ara tənajjə nu cèrtə urgógliə pərsuneàlə
chə jə fa sagliə ru mureàlə.
La mamma
La mamma è la donna che ognuno di noi ha creato
e siamo con lei collegati,
e da quando nasciamo a quando moriamo
è quella che dobbiamo amare sempre per prima.
Ogni mamma ha un cuore talmente grande
che ai figli le conserva anche un osso:
questo fa capire
che la mamma per un figlio può morire.
Per dire mamma devi aprire la bocca due volte
per ognuno vale più di un mare di soldi.
Se uno di noi non sta bene
dentro di lei sembra che spara un tuono;
e se sei malato al letto
anche a lei le fa male il petto,
perché c’è l’amore materno
che ognuno conserva in eterno.
Per far contenta una mamma bisogna essere buoni e lavoratori
altrimenti la metti di spalle al muro.
Deve avere un certo orgoglio personale
che le fa salire il morale.
Ru cummərciàndə
Ru məštìerə chə fa fa cchjù soldə é ru cummərciàndə
chəmmuò ssə péuuə tə lòiva purə lə mutandə;
pə vénnətə nu fattə tə n'acconda cìendə e millə
e ssə ndə šté ttìendə tə fròica purə rə capillə.
Ssə cə fé chèasə pàrlanə sèmbrə də tassə,
ma nnə nnumənanə mìe ru rataplassə;
sənnò s'accidənə chə lə mìenə léurə
e rišchianə d'acchiappèa ru malə də chéurə.
Pə fa ru cummərciàndə ja èssə calmə e bbónə figliə
sənnò chə rə crəštəìenə cə fé nu štigliə.
Chi la vò crìuda, chi la vò còtta e chi arrəscallèata
e ssə nə ndìe la paciénza jə la šchiéffə na zambèata.
Ru cummərciàndə é fətèndə e ssə cə indrə tə uàrda mbaccia
e t'armóira gna fa nu cùonə da caccia.
Ssə pə issə simbrə féssa
vàidə gna t'ara accundèa la méssa.
Pùa ssə ssə n'addéuna ca sci nu fətèndə
vàidə ssə tə pò llullójjə dəvərsamèndə.
A dicərə ca ru cummərciàndə sə fa rə sòldə nn’é na bbusciójja:
ci šta nu pruvèrbiə chə cə méttə alla vójja
e dóicə: chi nəgozia s'arrəcchiššə
e chi nò patiššə.
Il commerciante
Il mestiere che fa fare più soldi è il commerciante
perché se può ti leva anche le mutande;
per venderti una cosa te ne racconta cento e mille
e se non sei attento i frega anche i capelli.
Se ci fai caso parlano sempre di tasse
ma non nominano mai la ruberia;
sennò si uccidono con le loro stesse mani
e rischiano di prendere il mal di cuore.
Per fare il commerciante devi essere calmo e paziente
altrimenti con le persone ci fai un mucchio.
Chi la vuole cruda, chi cotta e chi riscaldata
se non hai la pazienza gliela tiri una pedata.
Il commerciante è furbo e se ci entri di guarda in faccia
e ti studia come fa un cane da caccia.
Se per lui sembri fesso
vede come ti deve raccontare la messa.
Poi se si accorge che sei furbo
vede se ti può abbindolare diversamente.
A dire che il commerciante si fa i soldi non è una bugia:
c’è un proverbio che ci aiuta
e dice: chi commercia si arricchisce
e chi no patisce.
L’eməgraziéunə
L’eməgraziéunə
é ìunə də rə uìe cchjù gravə d’Agnéunə.
A ircənə sàimə cuštrittə
sənnò cə va ru cəndrinə štrittə.
Dalla matóina alla sàira a ji ggərènnə
e cértə vòldə tə vòjjə la uəlójja də irtə a mbènnə.
T'artóirə sèmbrə nzuddəsfattə
e alla casa t'allùccanə apprìessə ru malannə chə tə vattə.
Ssə vùo ca sa cummèddia nnə dìura prassìa
ja vədajjə addònda ja ji fatəìa.
Éma ì rrəccójjə nigrə e amərəchìenə
chə cə fénə patójjə gné rə chìenə.
Chéšta é cólpa də ru Statə italièanə
ch’a cìertə jə fa magnìe dóppia pèanə;
s’accattanə bbəštécchə e fəttóinə
e ci šta chi nzə pó ccattèa manghə lə vóinə.
Ma ssə tuttə lə càusə issənə pərfèttə
avìssəna fatəìe purə rə nzèttə.
A Agnéunə pó sə và nnèndə a zambèatə
bbašta chə sìe chə nghi sci parlèatə,
e quàndə é tiémbə də vutazìunə
ssə cə sé fa t’acchìettə prassé calzìunə.
Pə mmé 1’eməgraziéunə e na piaga sucièalə
chə tə fà rvəndeà gné n’anəmèalə.
Ognìunə vuléssə armanójjə alla própria tèrra
ma a štə cundəzìunə tə càscanə lə vraccia ndèrra.
La famiglia n’zavéssa mé dəsunójjə
e lə sanguə addó naššə ara murójjə.
L’emigrazione
L’emigrazione
è uno dei guai più gravi di Agnone.
Ad andarcene siamo costretti
altrimenti ci va la cinta stretta.
Dalla mattina alla sera ad andare girando
e a volte ti viene la voglia di impiccarti.
Torni a casa sempre insoddisfatto
e a casa ti lanciano strali e malanni.
Se vuoi che tale cosa non duri tanto
devi vedere dove andare a lavorare.
Dobbiamo andare ad arricchire negri e americani
che ci fanno soffrire come i cani.
Questa è colpa dello Stato italiano
che a cerci gli fa mangiare doppio pane;
si comprano bistecche e fettine
e c’è chi non può comprarsi neanche il vino.
Ma se tutte le cose andassero alla perfezione
dovrebbero lavorare anche gli insetti.
A Agnone poi si va avanti a pedate
basta che sai con chi hai parlato,
e quando è tempo di elezioni
se ci sai fare ti compri parecchi pantaloni.
Per me l’emigrazione è una piaga sociale
che ti rende simile ad un animale.
Ognuno vorrebbe rimanere nella sua terra
ma a queste condizioni ti cadono le braccia per terra.
La famiglia non si dovrebbe mai disunire
e il sangue dove nasce deve morire.
Figliə sénza pòtrə
Lə paréulə chə sə mbara nu citrə appéna nèatə só: mamma e papajə
ddu pərsìunə chə nn’avìssəna mìe mangajə.
Dassə ca la vóita pòrta lə svəndìurə
ci šta chi pèrdə rə ggənətìurə,
e nu uagliéunə, ch’à pərdìutə ru pòtrə chèarə
dóicə: «Mó mə spèarə»!
Ssə r’à pərdìutə quàndə éva quatrarìellə
lə malə 1'avvèrtə crəššènnəjə ru cərvìellə;
quàndə arvènda grùossə e matìurə
sə rèndə cundə ca pə supərà la vóita ja sfunnèa nu mìurə.
La famiglia sə trasfórma, sə scumbónnə, sə dəsuniššə
e ru figliə chə cə capəta patìššə.
T’ìa bbèllə arrassəgnìa
pəcché la vóita é fatta purə də uìa.
Ssə purə nu fattə aššì grùossə t’à culpóitə
t’ìa calmèa sənnò ru chéurə rə tróitə,
e ìa purtà annèndə la vóita gna mègliə pò fèajə
e uìa chə uìa tə n’ìa scurdèajə.
Figlio senza padre
Le parole che impara un bimbo appena nato sono: mamma e papà
due persone che non dovrebbero mai mancare.
Datosi che la vita porta le disavventure
c’è chi perde i genitori,
e un ragazzo, che ha perso il padre caro
dice:«Adesso mi sparo»!
Se lo ha perduto da bambino
il dolore lo avverte crescendogli il cervello;
quando diventa grande e maturo
e si rende conto che per superare la vita bisogna sfondare un muro.
La famiglia si trasforma, si scompone, si disunisce
e il figlio che ci capita soffre.
Ti devi proprio rassegnare
perché la vita è fatta soprattutto di guai.
Se anche un episodio così grande ti ha colpito
devi rimanere calmo altrimenti il cuore si spappola,
e devi condurre la vita come meglio ti riesce
e guaio che guaio lo devi dimenticare.
Frangischə arru cullèggə
Frangischə éva nu ggióvənə nèatə nanzé sfurtunèatə
e a ru cullèggə fu purtèatə.
Mòrta la mamma, štèava chə ru pòtrə e ru tatéunə:
alléura rə purtìernə déndrə a chélla spèciə də prəggiéunə.
Nzə putàiva ššiójjə uàsə mìa
e pə Frangischə évanə uìa,
pəcché jə ləvàvanə la ləbbərtàjə
paréula chə lóchə davéndrə nzéva manghə nnumənajə.
Quàndə vədàiva l’èldrə uaglìunə də juchèa,
jə dəciàiva la còccia ca sə n’éva scappèa.
E pò pənzèava: «Léurə s’éna dəvərtójjə
e jójjə ècchə davéndrə ajja patójjə».
Ru pòvərə Frangischə ménə mìenə chə crəššiàiva
sə n’addunèava ca na bbrutta vóita cunduciàiva.
Lə magnìa fà scóifə
e cə manga sólə ch’acchiappə ru tóifə,
mèndrə 1’èldrə də 1'età majja màgnanə chə na bbəllézza
e tìenə purə la mamma chə jə fèa na carézza.
Pòvərə a mmé ch’ajjə nèatə chə štə sfurtìunə
chə mə fìenə mənójjə la uəlójja də mbènnərmə chə na fìunə.
Cə šta caccàusa chə mə pərséguəta da quàndə sò štèatə crəìetə
e ànəma e chéurə m’à trətìetə.
Tìenghə nu chjuóvə déndrə alla mèndə
e ca m'énə fatta naššə sólə jójjə mə nə pèndə.
Šta bbrutta vóita də cullèggə m’à fatta suffrójjə prassìa
e pènzə ca tuttə štə uìa pə la còccia nnə mmə sə lévanə mìa.
Francesco in collegio
Francesco era un giovane nato un po’ sfortunato
e in collegio fu portato.
Morta la madre, stava con il padre e il nonno:
allora lo portarono dentro quella specie di prigione.
Non si poteva uscire quasi mai
e per Francesco erano guai,
perché gli toglievano la libertà
parola che lì dentro non si doveva neanche nominare.
Quando vedeva gli altri ragazzi di giocare
gli diceva la testa che se ne doveva scappare.
E poi pensava: «Loro si devono divertire
e io qui dentro devo soffrire».
Il povero Francesco a mano a mano che cresceva
si rendeva conto che una brutta vita conduceva.
Il mangiare fa schifo
e ci manca solo che prendo il tifo,
mentre gli altri della mia età mangiano con piacere
e hanno pure la mamma che le fa una carezza.
Povero me che sono nato con queste sfortune
che mi fanno venire la voglia di impiccarmi con una fune.
C’è qualcosa che mi perseguita da quando sono stato creato
e anima e cuore mi ha distrutto.
Ho un chiodo nella mente
e che mi hanno fatto nascere solo io me ne pento.
Questa brutta vita di collegio mi ha fatto soffrire molto
e penso che tutti questi guai per la testa non mi si levano mai.
Vəngènzə ru bbarbìerə
Vəngènzə é nu maštrə də lə còccə
e quàndə taglia rə capillə sémbra ca s’arrambəca ammóndə pə lə ròccə:
fa ssəttèa ngima alla sèggia ru cləìendə
e prima də cumənzèa j’armójra ru mussə, lə récchjə e rə dìendə.
Acchjappa la furbəcétta e cumènza a dəssəgnìa:
ìusa tègliə fənumənìelə
e quàndə ìeššə t’arrassəmigliə minəmə a sèttə òttə anəmìelə.
Ssə tìuuə jə dóicə: «Vəngè accórtamə nanzè sa bbasétta»,
issə tə fa la tunzétta.
Ssə jə dóicə ca tə r’ara accurtèa pə dəròitə
tə fa cértə bbèllə scaléttə a pròitə.
Nə nnə parlèamə sə t’ara fa ru ššiàmbə,
tə gratta la còccia gné quàndə culdəvéssə nu cambə.
Quàndə fəniššə də taglìe, r’ìa bbèllə paghèa
e ndə pò pərméttə də cundəštèa,
pəcché issə dóicə: «Gné mmé ngə nə štìenə də bbarbìerə a ru munnə,
chə sìenə fa də nu məléunə quàdrə unə tunnə,
quàndə mə paghèatə éta èssə cundìendə
chəmmùo v’aggarbə pə na sómma də nìendə».
Vincenzo il barbiere
Vincenzo è un maestro delle teste
e quando taglia i capelli sembra che si arrampica sulle rocce:
fa sedere sulla sedia il cliente
e prima di iniziare gli guarda il naso, le orecchie e i denti.
Prende le forbici e inizia a rovinare:
usa tagli fenomenali
e quando esci assomigli minimo a sette o otto animali.
Se tu gli dici: «Vincenzo accorciami la basetta»,
lui ti fa la tonsura.
Se gli dice che te li deve accorciare dietro
ti fa certe belle “scalette” in pietra.
Non te parliamo se ti deve fare lo sciampo
ti gratta la testa come se coltivasse un campo.
Quando finisce di tagliare, lo devi pagare
e non ti puoi permettere di contestare,
perché lui dice: «Come me non ce ne sono di barbieri al mondo,
che sanno fare di un melone quadrato uno rotondo,
quando mi pagate dovete essere contenti
perché vi sistemo per una somma di niente».
La casétta majja
Da prassìe tìembə só partìutə
e capəllà ìéštrə mə n'ajjə jìutə.
Də té, casétta, mə n'òiva scurdèatə,
é štatə nu turmìendə chə m’archiamèatə
e m’à fatta səndójjə na nustalgiójja,
chə d’arvədértə mə mənìuta la uəlójja.
Ajjə arpənzèatə
a tuttə rə juórnə chə déndrə a té ajjə passèatə:
évanə juórnə də bbəllézza e alləgrójja,
o casétta də rə rəcùordə mójja!
Méuuə vuléssə armənójjə
pəcché déndrə a ssə mìura vùogljə murójjə;
ma ssə sólə t’arvədéssə da lundèanə
ru chéurə mójja vattéssə gné nu pièanə.
Arvədajjə la casa addò ajjə nèatə é n'əmuziéunə:
arpènzə addò m'ajjə missə ru primə calzéunə;
méuə casétta nə mbòzzə armənójjə,
sənnò də fèamə m’ajja murójjə!
Tìuuə pəró mò tə fé vècchja, t’arrignə də nzìettə:
ma pə mé sci sèmbrə mègliə də nu lìettə.
La casetta mia
Da molto tempo sono partito
e lontano me ne sono andato.
Di te casetta mi ero dimenticato
è stato un tormento che mi ha richiamato
e mi ha fatto sentire una nostalgia
che di vederti mi è tornata la voglia.
Ho ripensato
a tutti quei giorni che dentro te ho passato:
erano giorni di bellezza e allegria,
o casetta dei miei ricordi!
Ora vorrei ritornare
perché dentro quelle mura voglio morire;
ma se solo ti rivedessi da lontano
il cuore mio vibrerebbe come un pianoforte.
Rivedere la casa dove sono nato è un’emozione:
ripenso a dove ho indossato il primo pantalone;
ora casetta non posso tornare,
altrimenti di fame devo morire!
Tu, però, diventi vecchia e ti riempi di insetti
ma per me sei sempre meglio di un letto.
L’amóichə də cullèggə
Quànda tìembə émə passèatə nzìembra déndrə a ru cullèggə!
Putassóimə scrivərə nu libbrə e cə vularrójja tìembə sə s’avéssa lèggə.
Jójjə a sé ènnə, tìuuə a quìndəcə, capətèmmə déndrə a chélla prəggéunə
pə mutóivə chə sólə nìuuə e Crištə sapàimə alla pərfəziéunə.
Sə prəghèava, sə studìeva, iva fa ru duvóirə tójja;
a magnìe nu scóifə e uié sə ššióivə mmìesə alla vójja.
Cacché vòlda tə vədàiva štóisə ngióima arru lìettə
chə na mìenə sóprə arru pìettə:
pənzóivə alla chèasa, arrə ggənətìurə
e purə də irtənə, aviššə spacchèatə nu mìurə;
pənzóivə alla uagliéuna chə tənóivə arru pajòjəsə tójja
e də vədérla ógni səcóndə tə mənóiva la uəlójja;
pənzóivə a r’amójcə chə évanə libbərə e sə putévanə dəvərtójjə
mèndrə tìuuə iva suffrójjə.
A štu pundə tə carəcóivə də nìervə e pə sfucartə
chə mmé tə facióivə na partóita a cartə.
Chéštə ch’ajjə dittə tə lə ləggiàiva déndrə alla mèndə
chəmmùo succədàiva a mmé e a tuttə quèndə.
L'ənfanzia 1’émə patìuta
mègliə dittə nə 1'émə canuscìuta.
Pènzə ca n'əspəriénza ascì suffèrta lassa la frìuta
m’affrundèa la vóita na bbèlla nzé c’iajìuta.
L’amico di collegio
Quanto tempo abbiamo passato insieme dentro quel collegio!
Potremmo scrivere un libro e ci vorrebbe tempo per leggerlo.
Io a sei anni, tu a quindici, capitammo dentro quella prigione
per motivi che solo noi e Cristo sappiamo alla perfezione.
Si pregava, si studiava, dovevi fare il tuo dovere;
il mangiare faceva schifo e guai se uscivi in mezzo alla strada.
Qualche volta di vedevo steso sul letto
con una mano sul petto:
pensavi alla tua casa, ai tuoi genitori
e pur di andartene avresti spaccato un muro;
pensavi alla ragazza che avevi al tuo paese
e di vederla ogni secondo ti veniva la voglia;
pensavi agli amici che erano liberi e si potevano divertire
mentre tu dovevi soffrire.
A questo punto ti caricavi di nervi e per sfogarti
con me giocavi una partita a carte.
Questo che ho detto te lo leggevo dentro la mente
perché succedeva a me e un po’ a tutti.
L’infanzia l’abbiamo sofferta
meglio detto non l’abbiamo conosciuta.
Penso che un’esperienza così dura lascia la ferita
ma ad affrontare la vita un bel po’ ci aiuta.
Parlèajə
Nu bbèllə citrə m’é nèatə
nu rəìelə də ru crəèatə.
Énə passèatə du tré ènnə e angàura nə scagna na paréula,
é grùossə gné nu uagljéunə chə va alla schéula.
Chə lə passèa də ru tìembə, ru fattə pruccupèava
e ru mìedəchə m’assəchəròttə ch’éva arrəvìe ru jùornə chə parlèava.
Quàndə pó mənéttə l’étà də la schéula nzə rə tuglìernə
e rə maìštrə na schéula a partə mə cunsəglìernə.
Ji puvərìellə cumənziéttə a capójjə
ca figliəmə pə tutta la vóita éva suffrójjə.
Cchjù o mòjnə r’ajjə fàtta studjéa,
ma méuuə a cacché vójja r’àjja méttə a fatəjéa.
Nə mbarla, ngə sèndə
ma à dərittə də cambèa ugualmèndə.
Só cunvində ca rə maldrattanə e rə tùogliənə ngióirə:
nə nzìenə ca é n’éumə sénza piacióirə!
Jə s’avòira səcchèa la lénga
a chi a diriə mèalə s’arsénga.
Nzə pó sfuchèa, é pruópria nfəlóicə
e chéllə chə jə dètta ru cərvìellə nnə lə dóicə.
É na cundanna, na suffərènza etèrna, nu patəmìendə:
ussìervə, ma nné pìerlə e nné sìendə.
Parlare
Un bel bimbo mi è nato
un regalo del creato.
Sono passati due o tre anni e ancora non pronuncia una parola
ed è grande come un bimbo che va a scuola.
Con il passare del tempo, il fatto preoccupava
e il medico mi assicurò che arrivava il giorno che parlava.
Quando poi arrivò l’età della scuola non se lo presero
e le maestre mi consigliarono una scuola a parte.
Io poverino cominciai a capire
che mio figlio per tutta la vita doveva soffrire.
Più o meno l’ho fatto studiare,
ma adesso a qualche parte lo devo far lavorare.
Non parla, non sente
ma ha diritto di vivere ugualmente.
Sono convinto che lo maltrattano e lo prendono in giro:
ma non sanno che è un uomo senza piaceri!
Gli si dovrebbe seccare la lingua
a chi a dirgli male si lusinga.
Non si può sfogare, è proprio infelice
e quello che gli detta il cervello non lo dice.
È una condanna, una sofferenza eterna, un patimento:
osservi, ma né parli e né senti.
Améurə fənìutə
Tanda tìembə pə canóššərtə e pə cunquəštàrtə,
m’avéssə jutə a fa du partóitə a cartə!
É štèatə tuttə tìembə sprəchèatə,
pəcché dòppə c’émə lassèatə.
Də bbìellə c’énə štèatə póca jùornə,
puó cumənzištə nu talùornə.
Jójjə cərchèava də fartə capójjə ca tə vulàiva bbòinə vəramèndə,
ma ng’arrəscióiva facəlmèndə.
Mə mbəgnìeva, mə sfurzèava, mə frəùova ru cərvìellə,
ma fòrzə pə tté n’òiva tandə bbìellə.
Eppurə fra də nìuuə ci šteàva nanzé d’améurə:
quàndə parlavèamə cə vattàiva fòrtə ru chéurə!
Méuuə tuttə é fənìutə
e ognìunə pə la via sajja sə n’é jìutə.
Quìssə é sólə nu rəcùordə da cangəllèa
ch’a tuttə pó capətèa.
É n’améurə tərmənèatə
e tuttə arvènda gné próima chə də té m'éva n’ammurèatə.
Amore finito
Tanto tempo per conoscerti e per conquistarti,
me ne sarei andato a giocare qualche partita a carte!.
È stato tutto tempo sprecato,
perché dopo ci siamo lasciati.
Di bello ci sono stati pochi giorni,
poi iniziasti a trovare scuse.
Io cercavo di farti capire che ti volevo bene veramente,
ma non ci riuscivo facilmente.
Mi impegnavo, mi sforzavo, mi consumavo il cervello,
ma forse per te non ero tanto bello.
Eppure fra noi c’era un po’ d’amore:
quando parlavamo ci batteva forte il cuore!
Ora tutto è finito
e ognuno per la propria strada se n’è andato.
Questo e solo un ricordo da cancellare
che a tutti può capitare.
È un amore finito
e tutto diventa come prima che mi ero innamorato di te.
Lə mmalə lénghə
Ècch’Agnéunə cóirə chə nə ndìenə pənzìerə pə la mèndə
fìenə rə crətəchèndə.
Specialmèndə lə fémmənə chə nn’énə tandə chə fèa
chə la critəca c’éna cambèa.
Avàšta na mìnəma fəssarójja
ca tuttə sə ndərèssanə də ru uìe tójja.
Štə bbənədéttə fémmənə tìenə la lénga sərpəndóina
e a crətəchìa cumènzanə prima matóina.
E gna sə sìenə arraccundèa ru fattarìellə
chə pə dirrə vùonə sə fruànə purə ru cərvìellə.
Ma nnə lə fìenə sólə lə fémmənə, sàimə tuttə crətəcatìurə
e la fənóimə sólə ssə cə mànnanə a ffà nghìurə.
Pə nu fattə ch’é succìessə
cə sə feà nu prucìessə
e ognìunə c’ajjógnə na frèasə a módə sójja
chə fəniššə də cundanneà ru puvəraccə mmìesə a na vójja.
Lə mmalə lénghə də rə fèttə dəll’èldrə s’éna ndərəssèa
chəmmùo chə 1’undəcèsəmə cumandamèndə nn’ìenə chə cə fèa.
Chi sə fa rə fèttə sójja camba cénd’ènnə,
ma chi sə ndərèssa də cóirə dəll’èldrə r’avìssəna mbènnə!
Le malelingue
Ad Agnone quelli che non hanno pensieri per la mente
fanno i criticanti.
Specialmente le donne che hanno poco da fare
con la critica ci devono vivere.
Basta una minima fesseria
che tutti si interessano dei fatti tuoi.
Queste donne hanno la lingua serpentina
e a criticare cominciano di buon mattino.
E come si sanno raccontare il fatterello
che per dirlo bene si consumano il cervello.
Ma non lo fanno solo le donne, siamo tutti criticatori
e la finiamo solo se ci mandano a quel paese.
Per un episodio che è avvenuto
ci si fa un processo
e ognuno ci aggiunge una frase a modo suo
che finisce di condannare il poveraccio in mezzo a una strada.
Le malelingue dei fatti degli altri si devono interessare
perché con l’undicesimo comandamento non hanno nulla a che fare.
Chi si fa i fatti suoi campa cent’anni,
ma chi si interessa di quelli degli altri lo dovrebbero impiccare.
Vìuuə étə ləttəchìetə... e figliətə?
Cə amavèamə, və vulavèamə bbòinə,
štavamə ləghìetə gné catóinə.
Ru traguardə fu ru spusaliziə
e rə facèmmə chə tanda ggiudiziə.
Primə móiscə tuttə appòštə
pò dòppə cumənzìernə a ššiójjə sətuazìunə cchjù tòštə.
Nascèttə nu figliə
e dəcèttə ru pòtrə: «A mmé t'arrassəmigliə»!
Dalla naššəta də štu uagliéunə
lə càusə nnə ìernə tandə véunə.
Éssa cumənzèttə a pərdójjə ru ggiùdiziə
e chə n'ondrə sə ləvèava rə sfiziə.
Purə issə sə dava da fèa
e solə a truvà lə fémmənə sə məttèttə a pənzèa.
C’arfunnàiva chéll'ànəma nnucèndə
nèata da dìuuə chə la facìernə pə dəvərtəmèndə.
Quìirə citrə, chə cchjù də lórə ddìuuə c'éva arfùoštə,
pə tutta la vóita éva truvèa lə tùoštə.
Crəššènnə, nəscìunə sə nə ndərəssèava
e, sénza capójjə gna sə vóivə, cambèava.
Da ggióvənə abbətèava chə nu parèndə
e ggià éva ru capə dələnguèndə;
nnə vuléva fatəìa, sə drughèava,
sólə la mòrtə r'aspəttèava.
Cólpa də ddu ggənətìurə nguššìendə
chə də ru matrəmòniə e də 1'améurə nn'évanə capìutə nìendə.
Voi avete litigato… e vostro figlio?
Ci amavamo, ci volevamo bene,
eravamo legati come catene.
Il traguardo fu lo sposalizio
e lo facemmo con tanto giudizio.
Primi mesi tutto a posto
poi dopo cominciarono ad uscire situazioni più complicate.
Nacque un figlio
e disse il padre: «A me somigli»!
Dalla nascita del bambino
le cose non andarono tanto bene.
Lei cominciò a perdere il giudizio
e con un altro si levava gli sfizi.
Pure lui si dava da fare
e solo a trovare donne si mise a pensare.
Ci rimetteva quell’anima innocente
nata da due che la fecero nascere per divertimento.
Quel bimbo, che più di loro due ci aveva rimesso,
per tutta la vita doveva trovare ostacoli.
Crescendo, nessuno se ne interessava
e, senza capire come si vive, tirava avanti.
Da giovane abitava con un parente
e già era il capo delinquente;
non voleva lavorare, si drogava
solo la morte lo aspettava.
Colpa di due genitori incoscienti
che del matrimonio e dell’amore non avevano capito niente.
Nnə m’à vulìutə
Pə schèasə ualətà, e nə nzaccə gna succədèttə,
ca na uagliéuna furəštìera m’abbaglièttə.
La uardìettə a tuttə rə pizzə, facìettə nu pèarə e spèarə,
mə pəìecə: a canóššərla mə prəpèarə.
La sàira, quàndə m'éva méttə a durmójjə,
1'ùocchjə sə vulévanə sólə aprójjə;
ru cərvìellə purə issə cumənzèttə a pənzèa
e mə spiaghèava chéllə ch’éva fèa.
Nzə məttévanə d’accòrdə cərvìellə e chéurə,
dəcìettə: «Chéstə é pruópria améurə!».
Spəglìetə, dəcióisə e rèališta
pə vində jùornə nnə la pərdìettə də višta;
anzə, cə ìettə subbətə nzìembra pə vədajjə cchjù o mòinə lə ndənzìunə
e pə dirnə n’andra, mə piaciàiva cchjù chə la ónna nné chə rə calzìunə.
Ma parla auuójjə, zzurrəchəjajja addəmèanə, càusə sèriə e fəssarójjə
la cì, ma quàndə vulémə chiarójjə?
Ru dəscursə fu lunghə e mbəgnatóivə,
ma jójjə mə lə mmaggənèava ca nnə mə vulóivə.
Gna sa ìusa a dicərə: 1'éumə é cacciatéurə
e s’àra mòvərə quàndə lə jədiziə lə dicənə arru chéurə.
Lə paréulə évanə bbèllə e próndə,
fazzəchədé nnə vulìernə ndrèa déndrə a ssa fróndə.
E pə nə mbèrdə cchjù tìembə e fantasójja
chéštə ch’é succìessə 1'ajja acchiappèa pə na fəssarójja.
Ajja šta cchjù cundìendə də próima, anzə cchjù suddəsfattə:
cacché juórnə sə n’ara addunèa ca nu sbagliə grùossə r’à fattə.
Non mi ha voluto
Per caso e non so come successe,
che fui abbagliato da una ragazza forestiera.
La ammirai attentamente, feci un pari e dispari,
mi piace: a conoscerla mi preparo.
La sera, quando dovevo mettermi a dormire,
gli occhi si volevano solo aprire;
il cervello, anche lui, si mise a pensare
e mi spiegava quello che dovevo fare.
Non si mettevano d’accordo cervello e cuore,
dissi: «Questo è proprio amore!».
Spigliato, deciso, realista
per venti giorni non la persi di vista;
anzi, ci andai subito insieme per vedere più o meno le intenzioni
e per dirne un’altra, mi piaceva più con la gonna che con i pantaloni.
Ma parla oggi, circuisci domani, cose serie e fesserie
o ragazza, ma quando vogliamo parlare di noi?
Il discorso fu lungo e impegnativo,
ma me lo immaginavo che non mi volevi.
Come si usa dire: l’uomo e cacciatore
e si deve muovere quando “il giudizio” lo dice al cuore.
Le parole erano belle e pronte
il fatto è che non vollero entrare nella tua fronte (testa).
E per non perdere più tempo e fantasia
quello che è successo lo devo prendere per una fesseria.
Devo stare più contento di prima, anzi più soddisfatto:
qualche giorno se ne deve accorgere che un grande errore ha fatto.
Lə vəzzéuchə
Lə vəzzéuchə, la matóina, s'arrizzanə allə sèttə,
e s'abbìanə purə a na cchjésa addó ci štìenə lə scrèttə.
Pə tutta la jurnèata pènzanə a səndójjə sólə méssə e funzìunə
e cacché vòlda arru maróitə nnə jə štìranə manghə rə calzìunə.
Štə bbənədéttə fémmənə alla cchjésa nə mbènzanə a prəghèajə,
ma vidənə a chi próima la critəca éna fèajə;
e cumènzanə: «Uàrda a chélla chə ru maccatìurə e chélla gónna štrétta
prima də ndrèa jéva affərrà na sajétta».
E pùo pə tutta la méssa éna sparlèajə
e pòvərə prèjətə l'ara suppurtèajə.
Nə nfìenə arpusèa manghə lə madònnə e rə sèndə
e sò capèacə də dicərə ca štìenə vəštìutə mmalamèndə.
Lə vəzzéuchə nn'énə pruópria chə fèa
sənnò purə alla chèasa putissənə prəghèa.
Quàndə dicənə ca nu ggiùvənə alla cchjésa ngə jóimə pə nìendə
də dariə raggéunə só cundìendə:
gna sə cumbòrtanə léurə dənéndə arru Səgnéurə é sbaglìetə,
é manganza də rəspéttə pə chi c’à crəì
Le bigotte
Le bigotte, la mattina, si alzano alle sette
e se ne vanno anche ad una chiesa che reca fenditure sui muri.
Per tutta la giornata pensano solo a sentire messe e funzioni
e qualche volta al marito non gli stirano nemmeno i pantaloni.
Queste donnine in chiesa non pensano a pregare,
ma vedono a chi, per primo, la critica devono fare;
e cominciano: «Guarda a quella con il fazzoletto e la gonna stretta
prima di entrare doveva essere colpita da una malanno».
E poi durante tutta la messa devono sparlare
e povero sacerdote le deve sopportare.
Non risparmiano nemmeno le madonne e i santi
e sono capaci di dire che sono vestiti malamente.
Le bigotte non hanno proprio nulla da fare
sennò anche a casa potrebbero pregare.
Quando dicono che noi giovani in chiesa non ci andiamo per niente
di darle ragione sono contento:
come si comportano loro davanti al Signore è sbagliato
è mancanza di rispetto per chi ci ha creato.
Cə pènzə, la vuléssə, ngə dòrmə
Camənènnə 1'ajjə višta,
sémbra na fəghìura dəsəgnìeta da n'artišta.
La vədìettə angàura pə paricchjə jùornə
e la còccia cumənzèttə nu talùornə.
Scióinə, la səndìettə laməndèa
e m’avvərtóiva ca mə štava pə nnammurèa!
Mə la prəsəndìernə, cə parlìettə
ma chéllə chə vulàiva nnə jə lə dəcìettə.
Pə la prìma vòlda tənàiva paìura də parlèa,
fòrsə caccàusa mə štava pə capətèa.
M’allundanìettə, parlìettə chə r'amóicə
e a ognìunə addumanìettə: «Tìuuə chə nə dóicə? »
«Vajjə apprìessə, dijjə tuttə, fàilə accapójjə
ca tìuuə pə éssa n'arrìeššə a durmójjə».
La sàira, quàndə mə jéttə a méttə arru lìettə,
facìettə vùonə rə pruggìettə;
fazzəchədé la còccia mə dəciàiva: «La vùogliə assulutamèndə»
e mə ggərìeva déndrə arru lìettə gné nu sərpéndə.
Pózz'èssə mmalədittə chi dóicə ca 1'améurə é bbìellə:
ècchə mə sə šta funnènnə ru cərvìellə.
Ru juórnə apprìessə, a éssa jə lə facìettə capójjə
e nu bbèllə «nàunə» m’avìetta səndójjə.
Cə pərdìettə angóra tìembə, nzəštàiva,
ma éssa nnə mə pruópria vulàiva.
C’ajjə pənzèatə, ng’ajjə durmìutə, mə c’ajjə cùottə
e méuuə ajjə armaštə juštə gné nu pəpùottə.
Ci penso, la vorrei, non ci dormo
Camminando l’ho vista,
sembra una figura disegnata da un artista.
La vidi ancora per parecchi giorni
e la testa cominciò una lagna.
Si, la sentii lamentare
e mi avvertiva che stavo per innamorarmi!
Me la presentarono, ci parlai
ma quello che pensavo non glielo dissi.
Per la prima volta avevo paura di parlare,
forse qualcosa mi stava per capitare.
Mi allontanai, parlai con gli amici
e a ognuno chiesi: «Tu che ne dici?»
«Valle appresso, dille tutto, faglielo capire
che tu per lei non riesci a dormire».
La sera quando mi andai a mettere al letto,
feci bene il progetto;
però la testa mi diceva: «La voglio assolutamente»
e mi giravo nel letto come un serpente.
Che sia maledetto chi dice che l’amore è bello:
qui mi si sta fondendo il cervello.
Il giorno dopo glielo feci capire
e un bel no dovetti sentire.
Ci persi ancora tempo, insistevo,
ma lei assolutamente non mi voleva.
Ci ho pensato, non ci ho dormito, mi son preso una cotta
e ora sono rimasto proprio come un pupazzo.